Goede smaak en fatsoen

DON’Ts

  • Vermijd nodeloos kwetsen.
  • Appelleer zonder rechtvaardige redenen niet aan gevoelens van angst of bijgelovigheid.
  • Maak geen reclame die alleen geschikt is voor een kleine doelgroep, terwijl het bereik van de reclame breed is

Terug naar algemene info over 'Goede smaak en fatsoen'


Specifieke thema's

Specifieke producten

Specifieke doelgroep

Tijdstip van uitzending

Wis alle selecties
Bekijk hieronder uw keuze:

Specifieke thema's

// Bloot / seks

Het afbeelden van bloot in een reclame-uiting is in zijn algemeenheid toegestaan.
Vermijd echter platvloerse uitingen (bijvoorbeeld niet-functioneel bloot met seksuele toespelingen) en uitingen die expliciet pornografisch van aard zijn, zeker indien het gaat om media die op een algemeen publiek zijn gericht of die een algemeen publiek bereiken (vgl. RCC 07.0673B).

Maak in het straatbeeld geen gebruik van de combinatie bloot/erotiek (vgl. dossier 201 00171C).
Maak bij reclame voor een dienst of product in verband met seks op terughoudende wijze reclame, zeker indien het gaat om reclame in het straatbeeld. Bij het laatste is ook van belang waar de uiting is te zien en hoe snel men deze passeert. Naarmate men de uiting langzamer en van dichterbij passeert, is minder toegestaan (vgl. dossier 2016 00494).

Let op! Houd rekening met tijdstip van uitzending bij reclame die ongeschikt is voor kinderen (vgl. RCC 2017 00328).

Specifieke thema's

// Discriminatie

Op grond van diverse wettelijke bepalingen is het verboden onderscheid te maken naar godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, etnische afkomst, leeftijd, handicaps of op welke grond dan ook (discriminatieverbod). 
Zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Reclame Code Commissie 2007/0148.
Vermijd dit dus in alle gevallen.
 

Specifieke thema's

// Gebruik van dieren

Het gebruik van dieren in een reclame-uiting is in het algemeen toegestaan als dat met respect gebeurt (vgl. RCC 2013 00907).

Vermijd realistisch in beeld gebrachte situaties waarbij het dier “slachtoffer” is van een bepaalde handeling, ongeacht of deze handeling in werkelijkheid plaatsvindt, wordt gesuggereerd of door middel van (computer)animatie wordt uitgebeeld, en ongeacht of de uiting humoristisch is bedoeld, zie bijv. RCC 07.0055.

Naarmate echter duidelijker is dat de getoonde situatie zich in werkelijkheid nooit zal kunnen voordoen, zal de Reclame Code Commissie minder snel geneigd zijn een aanbeveling te doen (vgl. RCC 2014 00002A).

Specifieke thema's

// Gebruik portret / persoonlijke levenssfeer

Vermijd dat de reclame-uiting inbreuk maakt op iemands privacy of persoonlijke levenssfeer.
Denk hierbij aan het ongevraagd gebruiken van iemands portret of diens huis.
Het zonder toestemming van de eigenaar gebruiken van de afbeelding van een herkenbaar huis is volgens de Reclame Code Commissie in strijd met de goede smaak en het fatsoen.

Specifieke thema's

// Gebruik stereotypen man / vrouw

Het gebruik van stereotypen in reclame is in principe toegestaan.
De Europese Commissie zet hierbij overigens vraagtekens. Momenteel wordt daarom door de Europese overheid beleid ontwikkeld met de volgende doelstelling “Promoting Change of Gender Roles and Stereotypes”. Of op basis van dit beleid aanbevelingen zullen worden gedaan over de wijze waarop de rolverdeling tussen man en vrouw in reclame-uitingen wordt uitgebeeld, is nog niet bekend.
 
Het voorgaande sluit niet uit dat de Reclame Code Commissie kan oordelen dat een uiting een beeld verkondigt over (de positie van) de vrouw met een dusdanig negatieve strekking, dat dit aanleiding geeft een adverteerder aan te bevelen niet meer op de onderhavige wijze reclame te maken.
Ook als in de uiting de suggestie van ongewenst seksueel contact jegens een vrouw ligt besloten, kan de  Reclame Code Commissie  de uting ontoelaatbaar achten (vgl. dossier 2016/00193/E).
 

Specifieke thema's

// Geweld / angst

Hoe realistischer het geweld, des te groter de kans dat wordt geoordeeld dat de grenzen van het toelaatbare zijn overschreden, zeker als er sprake is van shockeffecten (vgl. RCC 08.0295)

Let op! Realistische scènes in reclame waarbij sprake is van (de suggestie van) geweld zijn niet toegestaan indien de reclame-uiting door kinderen kan worden gezien en deze door hen als schokkend kan worden ervaren. Houd dus rekening met de tijdstip van uitzending bij reclame dat ongeschikt is voor kinderen (vgl. RCC 2009/00637).

Indien de reclame-uiting duidelijk humoristisch en/of absurdistisch is bedoeld, zijn doorgaans de grenzen van het toelaatbare minder snel overschreden (vgl. RCC 07.0444A).
 

Specifieke thema's

// Religie / levensbeschouwing

Tot deze categorie worden doorgaans klachten met betrekking tot geloof en/of tradities van specifieke bevolkingsgroepen gerekend. Het is op zichzelf genomen toegestaan bij een reclame-uiting een religieus thema te gebruiken, ook als dit op humoristische wijze gebeurt. Hierbij mag echter niet nodeloos worden gespot met godsdienstige gevoelens.

Vermijd het gebruik van het personage “god” in een reclame-uiting. Dit wordt door gelovigen snel als nodeloos kwetsend ervaren.

Hetzelfde geldt voor religieuze symbolen die verschillende godsdiensten kennen, inclusief verwijzingen naar heilige boeken, gebruiken of attributen die binnen een bepaald geloof een belangrijke rol spelen. 
Niet kwetsend is het uitbeelden van een heilige indien deze geen gedrag vertoont dat in strijd met zijn status als heilige is of belachelijk wordt gemaakt. 

Enkele beslissingen van de Commissie waarbij werd geoordeeld dat het gebruik van een religieus thema in een reclame-uiting niet in strijd met de NRC was:

RCC 2012/00217
RCC 2009/00254  
RCC 2008/0425


 

Specifieke thema's

// Grof taalgebruik / krachttermen

Bij grof taalgebruik hangt het van de gebruikte bewoordingen en de maatschappelijke opvattingen af of de grenzen van het toelaatbare zijn overschreden. Zie bijvoorbeeld RCC 08.0353.

Bij krachttermen kan, afhankelijk van de soort krachtterm, sprake zijn van strijd met de goede smaak en het fasoen. Bastaardvloeken (zoals “verdorie”) zijn in beginsel toelaatbaar. 

Raadpleeg de uitsprakendatabase om te kijken welke grove woorden / bastaardvloeken momenteel worden geaccepteerd. Zoek naar het desbetreffende trefwoord.

Vloeken zijn niet toegestaan. Zie bijvoorbeeld RCC 2010/00817C.

Specifieke producten

// Alcoholhoudende drank

Bij reclame voor alcoholhoudende drank geldt de eis dat deze reclame niet in strijd mag zijn met de goede smaak en het fatsoen, of afbreuk mag doen aan de menselijke waardigheid en integriteit. (artikel 5 RVA)

Let op! Voor het vaststellen of er sprake is van strijd met de goede smaak en het fatsoen van reclame voor alcoholhoudende drank maakt het niet uit of de toetsing plaatsvindt op grond van artikel 5 RVA dan wel artikel 2 NRC.

Specifieke doelgroep

// Kinderen

Raadpleeg bij reclame die op kinderen of minderjarigen is gericht de checklist Kinderen.

Let op! Wanneer reclame niet is gericht op kinderen maar wel door hen kan worden gezien en de reclame mogelijk voor hen schadelijke elementen bevat, kunnen er voorwaarden worden gesteld aan het tijdstip van uitzending van de reclame.

Tijdstip van uitzending

// Tijdstip van uitzending

Houd indien mogelijk rekening met uitzendtijd bij reclame die ongeschikt is voor kinderen:
Gebruik bij reclame die vóór 20.00 uur wordt uitgezonden, geen beelden die te schokkend (beangstigend of expliciet seksueel) dan wel anderszins schadelijk kunnen zijn voor een kind.
Let op! Van belang hierbij is niet of de reclame gericht is op kinderen. Reclame bestemd voor volwassenen die wordt uitgezonden vóór 20.00 uur mag niet schadelijk zijn voor kinderen.
Let op! De Reclame Code Commissie kan bepalen dat dergelijke commercials niet meer voor 20.00 uur mogen worden uitgezonden. De media-instellingen die reclame verzorgen zijn op grond van de Mediawet aangesloten bij de Stichting Reclame Code zorgen er voor dat dit ook daadwerkelijk niet gebeurt.

Bij televisiecommercials die na 20.00 uur worden uitgezonden, wordt het aan de verantwoordelijkheid van de ouders overgelaten om te beslissen of een kind dan nog televisie mag kijken.